| |
ATLAS WSI
| wieś: |
|
Płowęż |
| |
|
to tu w warsztacie rzeźbiarza Adama Kuby
Matejkowskiego powstają słynne statuetki Telekamer |
| Województwo: |
|
kujawsko-pomorskie |
| Powiat: |
|
brodnicki |
| Gmina: |
|
Jabłonowo Pomorskie |
| Link do urzędu
gminy: |
|
brak linku |
| Strona www
miejscowości: |
|
|
| Położenie: |
|
Wieś położona w oddaleniu 7,4 km od miasta
Jabłonowo Pomorskie, nad jeziorem o tej samej nazwie. Przez Płowęż
przebiega szlak turystyczny Ostrowite - Radzyń Chełmiński |
| Opis
miejscowości: |
|
Ślady osadnictwa na terenie miejscowości
siegają co najmniej wczesnego średniowiecza. Obecnie Płowęż jest znany
jako miejsce twórczości artysty Adama Kuby Matejkowskiego. Atrakcją stał
się też Ogólnopolski Bieg i Mistrzostwa Polski Osób Niepełnosprawnych na 1
Milę. |
| Atrakcje: |
|
W Płowężu znajduje się jezioro Płowęż (176
ha), przez które przepływa rzeka Osa. Jezioro to przeznaczone jest do
rozwoju sportów wodnych. Obecnie atrakcją jest coroczny spływ kajakowy
rzeką Osą.
W Płowężu znajduje się pomnik przyrody - Aleja Dębowa, która
od 1998 roku podlega ochronie konserwatora przyrody. Na aleję składa się
pięć dębów szypułkowych, jodła nikko, klon zwyczajny i wiąz
polny.
Atrakcją Płowęża stał się Ogólnopolski Bieg i Mistrzostwa Polski
Osób Niepełnosprawnych na 1 Milę. Bieg odbywa się jesienią i jest o tyle
ciekawy, że jego trasa wiedzie przez dwa sąsiadujące ze sobą województwa:
kujawsko - pomorskie i warmińsko - mazurskie. W biegu uczestniczą: dzieci,
młodzież, dorośli oraz niepełnosprawni. Do pokonania zawodnicy mają w
zależności od wieku od 200m do 600m oraz 1609m (mila). Honorowy patronat
nad imprezą obejmują między innymi: Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa
Kujawsko - Pomorskiego, Prezydent miasta Torunia, Starosta powiatu
brodnickiego, Burmistrz Jabłonowa Pomorskiego i Wójt Biskupca Pomorskiego.
Współorganizatorem imprezy jest Szkoła Podstawowa w Płowężu. |
| Historia: |
|
Płowęż – jest to wieś o typie ulicówki.
Wieś najwcześniej w źródłach historycznych występuje w 1222 roku w
dokumencie nadającym grody ziemi chełmińskiej biskupowi Chrystianowi. Jej
nazwa brzmiała: Plouentzo, Plowis. W trakcie badań archeologicznych na
terenie wsi odkryto istnienie dwóch grodzisk wczesnośredniowiecznych
zwanych “Szaniec”. Pierwsze pochodzi z około V wieku p.n.e. i stanowi
grodzisko kultury łużyckiej. Drugie stożkowate nad jeziorem Płowęż okazało
się kopcem widokowym. To ostatnie było oblegane w 1277 roku przez
pruskiego wodza plemienia Jaćwingów Skomanda. W okresie panowania Zakonu
Krzyżackiego miejscowość należała do komturstwa pokrzywieńskiego, a od XVI
wieku jako Grosse Plowcze własność rycerska. Drogą zamiany nabyta w 1516
roku od Hugo ze Smoląga przez biskupów chełmińskich należała do nich aż do
1772 roku. W 1868 roku wieś posiadała 22 budynki i 84 mieszkańców, w tym
63 katolików i 21 ewangelików. W 1921 roku nastąpił gwałtowny przyrost
domostw (45) i mieszkańców (427). W czasie II wojny światowej martyrologia
ludności z Płowęża miała najtragiczniejszy charakter jesienią 1939 roku.
We wrześniu tego roku na polu przy szosie z Jabłonowa do Płowęża zostało
rozstrzelanych przez Niemców około 40 mieszkańców: Jabłonowa Pomorskiego,
Płowęża, Nowej Wsi Szlacheckiej i okolic. Na miejscu straceń postawiono tu
po wojnie pomnik. Obecnie wieś jest siedzibą katolickiej parafii pod
wezwaniem św. Małgorzaty. We wsi mieści się Szkoła Podstawowa - jedna z
trzech na terenie gminy, która odgrywa ważną rolę w krzewieniu życia
kulturalnego na terenie wsi. |
| Architektura: |
|
Na architekturę Płowęża składają się
współczesne budynki gospodarstw rolnych oraz budynki dawne będące
zabytkami kultury materialnej:
Kościół parafialny p.w. św. Małgorzaty
Kościół obecny zbudowany został być może w końcu XIII w., w miejsce
poprzedniego drewnianego. Spalony w roku 1649, następnie odbudowany.
Poddany gruntownej przebudowie w latach 1817-1820, która pozbawiła go
wyraźnych cech gotyckich. Murowany w starszych częściach z głazów
granitowych, górne partie ścian, szkarpy i wieża wykonane są natomiast z
cegły. Świątynia ta jest budowlą otynkowaną. Nad wejściem do kościoła
płyta kamienna z herbem Junosza, zapewne biskupa Andrzeja Stanisława
Załuskiego. Do obiektów znajdujących się we wnętrzu budowli należą: ołtarz
główny barokowy, zapewne z 1673 r. , pochodzący z kościoła bernardynów w
Lubawie odnowiony w 1964 r., z bramkami po bokach, rzeźbami świętych,
dwóch duchownych i króla oraz aniołów i puttów. W polu środkowym
płaskorzeźba Trójcy Świętej, w zwieńczeniu również współczesny ołtarzowi
obraz Stygmatyzacji św. Franciszka, w pozłacanych sukienkach, pochodzący z
XVIII w. Również dwa ołtarze boczne rokokowe z 1760 r., fundowane przez
Pawła Branickiego, miejscowego proboszcza, w kształcie obelisków, ze
współczesnymi im obrazami w trzech strefach, ujętymi w fantazyjne ramy.
Ambona rokokowa z 1765 r., odnowiona w 1965 r. Ława kolatorska renesansowa
z XVI/XVII w. Krucyfiksy: na belce tęczowej, około połowy XVI w., o
tradycjach gotyckich; procesyjny XVIII/XIX w.; ludowy XIX w. Ponadto są
epitafia: marmurowe Marcina Niedrowskiego i jego żony oraz kamienne
Norberta Mieroszewskiego i jego żony. Na szczególną uwagę zasługuje
artystycznie wykonana monstrancja z przełomu XVII i XVIII wieku wykonana
przez złotnika gdańskiego Z. Oernstera.
Dwa grodziska średniowieczne
zespół dworsko-parkowy z pozostałością zabudowań gospodarczych oraz
parkiem z okazałym drzewostanem ponad 100-letni budynek starej szkoły
nieczynny cmentarz ewangelicki z połowy XIX wieku z zachowanymi nagrobkami
młyn wodny - obecnie mechaniczny
[źródło: Katalog zabytków sztuki w
Polsce, t. XI, z.2: Dawne województwo bydgoskie - powiat brodnicki,
Warszawa 1971] |
| Ludzie: |
|
Liczba mieszkańców wsi Płowęż wynosi 385
osób (stan z 2009r. USC GiM Jabłonowo Pomorskie)
Słynącym z
artystycznych osiągnięć mieszkańcem wsi Płowęż jest pan Adam Kuba
Matejkowski. Jest on absolwentem Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im.
A. Kenara w Zakopanem. W 1979 roku uzyskał dyplom na Akademii Sztuk
Pięknych (wydział rzeźby) i do 1989 roku był samodzielnym pracownikiem
naukowym w pracowni ceramiki H. Borysa. Jest rzeźbiarzem, malarzem,
ceramikiem, żeglarzem, podróżnikiem i rolnikiem dyplomowanym. Pochodzi z
Warszawy. Od kilkunastu lat mieszka w Płowężu. Jego prace są wystawiane
między innymi w Brodnicy i Warszawie. Artysta zasłynął na naszym terenie z
różnych wystaw oraz statuetek telekamer, które wykonuje. W zakładce audio
umieściliśmy nagranie wywiadu przeprowadzonego z artystą–rzeźbiarzem w
styczniu 2010 roku.
Koło Gospodyń Wiejskich w Płowężu zostało założone
w 1955r. przez Panią Helenę Figurską, którą wybrano na przewodniczącą.
Następnie funkcję przewodniczącej obejmowały między innymi: Wanda
Bardczak, Teresa Gumkowska, Marianna Ożga, Janina Keczmer, Krystyna
Zielonka. Wówczas koło Gospodyń Wiejskich liczyło 50 członkiń. Przez
pewien okres KGW zawiesiło swoją działalność. 8 marca 2008r. KGW w Płowężu
wznowiło swoją działalność. Przewodniczącą koła została Pani Marzanna
Kapuścińska. Obecnie należy do koła 20 gospodyń. KGW Płowęż jest
współorganizatorem imprezy “Święto kapusty” oraz chętnie pomaga w
przygotowaniu imprez szkolnych.
Osiągnięcia KGW w Płowężu:
2008r.
II miejsce w powiecie za ozdoby dożynkowe oraz wyróżnienie w gminie.
2009r. III miejsce w gminie za dekorację stołu
bożonarodzeniowego.
Ochotnicza Straż Pożarna w Płowężu została założona
w 1948 roku przez pana Józefa Kowalskiego, który został jej pierwszym
Komendantem. Pierwszymi druhami zostali między innymi: Jan Zemke, Henryk
Sobierajski, Józef Cybulski, Wincenty Kurkiewicz. Obecnie straż w Płowężu
liczy 19 druhów. Prezesem jest Dariusz Kapuściński, naczelnikiem
Konklewski Jerzy. Praca strażaków polega na gaszeniu pożarów, jak również
zabezpieczaniu imprez gminnych oraz wiejskich takich jak np.: “Bieg na
jedną milę”. W czasie procesji Bożego Ciała druhowie czuwają nad
porządkiem oraz organizacją procesji. W okresie Wielkiego Tygodnia pełnią
uroczystą wartę w kościele przy Grobie Pana Jezusa. |
| Z czym do
gości: |
|
Nazwa: Sklep spożywczo -
przemysłowy
Działalność: handel artykułami spożywczymi i
przemysłowymi
Czynne w godzinach: poniedziałek - niedziela
Adres
pocztowy: 87-330 Jabłonowo Pomorskie, Płowęż
Telefon:
564958075 |
| Mapa: |
|
N53°26'07,6'' E19°13'51,0'' |
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
Jesteś tu: Strona główna-ATLAS WSI-Płowęż
wstecz: Lembarg
|
