| |
ATLAS WSI
| wieś: |
|
Lembarg |
| |
|
znajduje się tu 61 stanowisk
archeologicznych będących pozostałością po wczesnośredniowiecznym
grodzie |
| Województwo: |
|
kujawsko-pomorskie |
| Powiat: |
|
brodnicki |
| Gmina: |
|
Jabłonowo Pomorskie |
| Link do urzędu
gminy: |
|
brak linku |
| Strona www
miejscowości: |
|
|
| Położenie: |
|
Lembarg leży w południowej części gminy
Jabłonowo Pomorskie, w odległości około 8 km od miasta. Powierzchnia wsi
wynosi 1649,4 ha. Przez centrum wsi przebiegają dwie drogi powiatowe
Mileszewy - Bukowiec - Jabłonowo oraz Mileszewy - Kruszyny. |
| Opis
miejscowości: |
|
Lembarg wśród innych miejscowości gminy
Jabłonowo Pomorskie wyróżnia się ukształtowaniem terenu, na które składa
się dolina rzeki Lutryny oraz pozostałości średniowiecznego
pierścieniowatego wału. Nad całością góruje wysoka wieża gotyckiego
Kościoła p.w. Św. Piotra i Pawła. Sam kościół jest zaliczany do
cenniejszych zabytków powiatu brodnickiego. |
| Atrakcje: |
|
Dla miłośników historii: Archeolodzy z
Muzeum Regionalnego w Brodnicy odkryli w Lembargu ślady osadnictwa
pochodzącego z młodszej epoki kamienia - neolitu (4500 - 1800 r. p.n.e.).
Należały one do grupy tzw. kultury pucharów lejkowatych. W czasach kultury
pucharów lejkowatych dotarła na obszar regionu brodnickiego idea grobów
megalitycznych zwanych u nas grobowcami kujawskimi. Były to potężne
konstrukcje ziemno - kamienne w kształcie trapezu. [źródło: Brodnica.
Siedem wieków miasta, praca zbiorowa pod red. J. Dygdały, Brodnica
1998]
Dla miłośników zabawy: w okresie letnim odbywa się festyn pod
hasłem Dni Lembarga. zabawa ludowa trwa do białego rana. |
| Historia: |
|
Do niedawna obowiązywała pisownia Lembark a
nie Lembarg. Ten stan rzeczy zmieniło Rozporządzenie Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 grudnia 2001 roku, które
wprowadziło jako poprawną pisownię Lembarg.
Pierwsza wzmianka o
Lembargu dotyczy roku 1222, kiedy to książę Konrad Mazowiecki oddał część
grodów i wsi ziemi chełmińskiej biskupowi pruskiemu Christianowi.
Funkcjonował tu wtedy gród wczesnośredniowieczny o charakterze ośrodka
strażnickiego nad Lutryną. Dziś zachowany w postaci pierścieniowatego wału
wys.8 – 10m na obszarze 80x70m z wewnętrznym nieckowatym majdanem. Odkryto
ślady dookolnej wewnętrznej zabudowy oraz relikty drewniano-ziemnych
umocnień wałów wzmocnionych kamieniem. Po sprowadzeniu Krzyżaków do Polski
wieś znalazła się w obszarze Państwa Zakonnego. Do Polski powróciła
dopiero po II pokoju toruńskim (1466r.) i wchodziła w skład starostwa
brodnickiego. Okres polskiego panowania przerwały czasy zaborów. Lembarg
powrócił w posiadanie odradzającego się państwa polskiego po 1920 roku. W
1647 roku powstała tu szkoła dla młodzieży wyznania ewangelickiego, która
od roku 1894 funkcjonowała jako szkoła symultanna (dla młodzieży różnych
wyznań). W okresie okupacji hitlerowskiej wieś dotknęły prześladowania i
wysiedlenia między innymi do obozu pracy w Potulicach. Świadczą o tym
tablice pamiątkowe a zarazem miejsca pamięci. Pierwsza usytuowana na
cmentarzu kościoła zawiera nazwiska 31 mieszkańców - ofiar okupacji
hitlerowskiej. Druga umieszczona na budynku na skrzyżowaniu drogi w
kierunku Kruszyn Dużych zawiera napis: "W hołdzie pomordowanym przez
hitlerowców w latach 1939 - 1945, mieszkańcy Lembarga" [źródło: Spacerkiem
po Jabłonowie, Jabłonowo Pomorskie 2009] |
| Architektura: |
|
Nad okolicą góruje Kościół parafialny p.w.
Św. Piotra i Pawła, który pochodzi z początku XIV wieku. Jest zbudowany w
stylu gotyckim na planie wydłużonego prostokąta z ośmioboczną wieżą
zachodnią. Budynek został zrujnowany podczas wojny z zakonem krzyżackim w
1414r. i podczas wojny 13-letniej. Odbudowany w 1507r., potem wielokrotnie
odnawiany i konserwowany (1700, 1845, 1891, 1961, 19876). Kościół otacza
mur kamienny, częściowo średniowieczny. Na cmentarzu przykościelnym
znajduje się nagrobek z rzeźbą ks. Alfonsa Mańkowskiego, zasłużonego
proboszcza i prezesa Towarzystwa Naukowego w Toruniu, zamordowanego przez
hitlerowców w obozie koncentracyjnym Stutthof.
Wnętrze świątyni nakryte
tzw. pozornym sklepieniem kolebkowym. Polichromia ścienna barokowa z ok.
1700r. (w 1987r. restaurowana – przemalowana). Ołtarz główny pochodzi z
około 1730r. z późnogotycką rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem w polu
środkowym w haftowanej sukience i srebrnych koronach. Całości ołtarza
dopełniają rzeźby św. Jana Ewangelisty, Piotra, Pawła, Andrzeja oraz w
górnej kondygnacji Jana Nepomucena, Stanisława, Wojciecha i być może
Ignacego Loyoli. Ołtarzowi głównemu towarzyszą dwa ołtarze boczne,
regencyjno - rokokowa ambona, rokokowa chrzcielnica i dwa krucyfiksy z XV
wieku i z XVIII wieku.
Oprócz kościoła i jego wnętrza możemy we wsi
podziwiać budynek kuźni, budynek szkoły z XIX wieku i dwie drewniane
chaty. Zaciekawienie mogą wzbudzić pozostałości po spalonym młynie wodnym
oraz budynki dawnego zajazdu.
Ponadto w Lembargu są dwa cmentarze:
ewangelicki z początku XIX wieku - nieczynny i czynny cmentarz rzymsko -
katolicki z nagrobkami z końca XIX wieku.
[źródło: Katalog zabytków
sztuki w Polsce, t.XI, z.2: Dawne województwo bydgoskie - powiat
brodnicki, Warszawa 1971] |
| Ludzie: |
|
Postaci zasłużone i związane z
miejscowością Lembarg:
Alfons Mańkowski - (1870 - 1941) - studiował w
Seminarium Duchownym w Pelplinie, po czym otrzymał święcenia kapłańskie. W
latach 1920 - 1923 został proboszczem w Radzyniu Chełmińskim, a od 1923
roku do 1940 był nim w Lembargu. W latach 1910 - 1918 współpracował z
"Gazetą Olsztyńską" i działaczami warmińskimi. W 1920 roku działał w akcji
plebiscytowej mającej przynieść wolność Warmii. Był członkiem Towarzystwa
Naukowego w Toruniu (TNT). W okresie międzywojennym skupiał się na
działalności naukowej, organizacyjnej i kościelnej. W 1925 roku został
odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. W 1939 roku został aresztowany przez
Niemców i umieszczony w obozie koncentracyjnym w Stutthofie, gdzie zmarł.
W 1951 roku jego prochy przeniesiono na cmentarz w Lembargu. Bernadeta
Maciąg (1928 - 2009) - mieszkanka Lembarga, która spisała swoje
wspomnienia obozowe z pobytu w hitlerowskim obozie pracy w Potulicach.
Ukazały się nowe drukiem w 2009 roku pt.: "Przeżyliśmy piekło, a mord,
żeby więcej nie powrócił". Od 1992 roku aktywna członkini jabłonowskiego
koła Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień
i Obozów Koncentracyjnych. W 1996 roku została odznaczona przez Prezydenta
RP Aleksandra Kwaśniewskiego medalem Krzyż Oświęcimski.
Liczba
mieszkańców Lembarga to 420 osób. Lembarg jest wsią typowo rolniczą i
niestety „starzejącą się”, ponieważ większość młodych ludzi wyjeżdża w
poszukiwaniu pracy, a co za tym idzie, rodzi się tu mało dzieci. Do grupy
najstarszych mieszkańców należą p.Jan Buchalski, który przez 20 lat pełnił
funkcję sołtysa oraz p.Władysława Buchalska – do 2008r. przewodnicząca
Koła Gospodyń Wiejskich, pracowała w nim 40 lat.
Obecnie sołtysem wsi
jest p.Bożena Dąbrowska, funkcję tę pełni od 10 lat. W ciągu ostatnich
kilku lat etapami remontowano budynek świetlicy wiejskiej, przy którym
powstał plac zabaw dla dzieci. Tu właśnie spotykają się mieszkańcy na
zebraniach, spotkaniach z okazji różnych świąt i uroczystości, na
festynach podczas Dni Lembarga. W budynku działa też od 5 lat świetlica
środowiskowa dla dzieci. Zajęcia organizowane są podczas wakacji letnich i
ferii zimowych. Dzieci i młodzież wyjeżdżają też na wycieczki.
W
Lembargu działa Koło Gospodyń Wiejskich, które liczy 20 aktywnych
członkiń, a jego przewodniczącą jest p.Małgorzata Małkowska. Nie udało się
na chwilę obecną ustalić , kto i dokładnie w którym roku zapoczątkował
działalność tego koła, wiadomo jednak, iż istnieje ono bez przerwy i
najprawdopodobniej w 2010r. będzie obchodziło swój złoty jubileusz.. Koło
organizuje spotkania z okazji Dnia Matki, Dnia Kobiet, zabawy taneczne. Od
wielu lat członkinie biorą aktywny udział w imprezach typu: Potrawy
wigilijne, Stoły wielkanocne, Dożynki – gdzie prezentują i umożliwiają
degustację swoich potraw. KGW Lembarg wielokrotnie zajmowało czołowe
miejsca w konkursach na wieńce dożynkowe w gminie i powiecie. [ źródła:
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
Jabłonowo Pomorskie, Kujawsko - Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego;
wywiad z obecnym sołtysem wsi przeprowadzony w listopadzie 2009
roku] |
| Z czym do
gości: |
|
Nazwa: Pod bocianami
Działalność:
Agroturystyka naj jez. Wądzyńskim, możliwość wynajęcia pokoju, do
dyspozycji gości prywatna plaża
Czynne w godzinach: w okresie od maja
do września
Adres pocztowy: 87 - 330 Jabłonowo Pomorskie, Lembarg
105
Telefon: 600646698
E-mail: lembarg@wp.pl |
| Mapa: |
|
N53°20'27,8'' E19°11'41,0'' |
|
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
| |
|
|
Jesteś tu: Strona główna-ATLAS WSI-Lembarg
wstecz: Konojady dalej: Płowęż
|
